Ένα θεσμικό απολίθωμα, η σαρία (ή άλλως το μουσουλμανικό δίκαιο), που δεν έχει προηγούμενο σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα, ακόμη και στην ίδια την Τουρκία, εξακολουθεί να ισχύει στη Θράκη με επαχθείς και οδυνηρές αρκετά συχνά συνέπειες για τους μουσουλμάνους πολίτες, κυρίως τις γυναίκες.
Της Μαρίας Νικολάου
Η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που έχει αναθέσει δικαιοδοτικά καθήκοντα στους μουφτήδες.
Η διατήρηση των δικαστικών αρμοδιοτήτων του μουφτή δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί “παγιωμένο λάθος”. Εξετάζοντας οι ειδικοί (όπως ο καθηγητής της Νομικής Σχολής Γ. Κτιστάκης στο βιβλίο του “Ιερός νόμος του Ισλάμ και μουσουλμάνοι Έλληνες πολίτες”) όλες τις διεθνείς συνθήκες, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι καμία διεθνής δέσμευση δεν υποχρεώνει την Ελλάδα να εφαρμόζει το μουσουλμανικό νόμο. Πού οφείλεται η εφαρμογή; Είτε πρόκειται για “ριζωμένο σφάλμα” είτε για μία λανθάνουσα “κοινοτιστική” αντίληψη σεβασμού της ιδιομορφίας του “άλλου”, εξίσου ακατανόητη.
“ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ” 
Οι μουσουλμάνοι φαίνεται πως αρχίζουν σιγά σιγά να αναζητούν την απονομή της δικαιοσύνης όχι στα τρία ιεροδικεία της Θράκης αλλά στα ελληνικά δικαστήρια.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η προσφυγή μουσουλμάνας σε ελληνικό δικαστήριο για οικογενειακές κληρονομικές διαφορές, το οποίο τη δικαίωσε, αλλάζοντας τα έως τώρα δεδομένα του κοινωνικού στάτους των μουσουλμάνων της Θράκης.
Το μονομελές πρωτοδικείο Ροδόπης με την υπ’ αριθμόν 9/2008 (με αριθμό αγωγής 3200/τμ264/2006) απόφασή του ανατρέπει τη σαρία σε ό,τι αφορά τη θέση της γυναίκας, ασχέτως αν αφορά το κληρονομικό δικαίωμα μόνο μιας μουσουλμάνας που προσέφυγε στη δικαιοσύνη, διεκδικώντας από την πατρική περιουσία της διανομή με βάση την ισότητα των ανθρώπων και των φύλων.
“Η εφαρμογή της σαρίας εκπορεύεται από μία κρατούσα άποψη, μη ορθή, ότι δηλαδή η χώρα μας δεσμεύεται να την εφαρμόσει βάσει της Συνθήκης της Λοζάνης”, δηλώνει για το θέμα ο καθηγητής της Νομικής σχολής Κομοτηνής Ε. Καλαβρός και σημειώνει: “Υπάρχει μία αντίθετη άποψη, η οποία κατά τη γνώμη μου είναι ορθότερη και κερδίζει συνεχώς έδαφος. Η άποψη αυτή λέει ότι: Η συνθήκη της Λοζάνης δεν υποχρεώνει σαφώς τη χώρα μας να εφαρμόσει τον ιερό μουσουλμανικό νόμο σε αυτές τις υποθέσεις των ελλήνων μουσουλμάνων ούτε πρέπει σήμερα να το κάνει αυτό”.
ΞΕΠΕΡΑΣΜΕΝΗ
Σύμφωνα με τον κ. Καλαβρό, όταν υπογράφηκε η συνθήκη της Λοζάνης, η σχετική διάταξη απέβλεπε να εξασφαλίσει τα ατομικά δικαιώματα των ελλήνων μουσουλμάνων, οι οποίοι εξαιρέθηκαν της ανταλλαγής και έμειναν εδώ. Αυτή η πρόνοια είχε την εξήγησή της τότε, γιατί το δίκαιο της Κοινωνίας των Εθνών στο ζήτημα της προστασίας των δικαιωμάτων ήταν πιο φτωχό, σήμερα όμως το Διεθνές Δίκαιο της Προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου εξασφαλίζει στους υπηκόους των συμβαλλόμενων κρατών πολύ μεγαλύτερη προστασία από αυτή που εξασφαλίζει ο ιερός μουσουλμανικός νόμος, ο οποίος σήμερα είναι ξεπερασμένος για πάρα πολλούς λόγους, κυρίως όμως διότι είναι ένα ακίνητο δίκαιο, δηλαδή είναι δίκαιο το οποίο ανταποκρίνεται σε μία κοινωνική διάρθρωση της εποχής εκείνης. “Συνεπώς”, κατέληξε ο κ. Καλαβρός, “ορθότερο θα ήταν να μην εφαρμόζεται το δίκαιο αυτό. Να θεωρηθεί ότι η διάταξη αυτή είναι αντίθετη με το σύνταγμα και την ευρωπαϊκή σύμβαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και άρα δεν πρέπει να εφαρμόζεται και στους Έλληνες μουσουλμανικού θρησκεύματος”.
Επιπλέον γνωστοποίησε ότι αυτή τη στιγμή εκκρεμούν στο Στρασβούργο προσφυγές κατά αποφάσεων του μονομελούς και του πολυμελούς πρωτοδικείου Κομοτηνής, που αναγνωρίζουν αυτή τη δικαιοδοσία των τριών ιεροδικείων της Θράκης. Ο Erik Jayme, καθηγητής του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου και του συγκριτικού δικαίου του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, που βρέθηκε αυτές της ημέρες στην Κομοτηνή, σημείωσε ότι στη Γερμανία υπάρχουν πολλές περιπτώσεις στις οποίες το θρακικό ισλαμικό δίκαιο έχει μεγάλο ρόλο, σπεύδει όμως να ξεκαθαρίσει ότι “μπορεί να εφαρμόζεται το ισλαμικό δίκαιο πάντα εντός του πλαισίου του ισχύοντος συντάγματος”.
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του ο καθηγητής Erik Jayme ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η συνταγματικότητα του ισλαμικού δικαίου είναι ιδιαιτέρως σημαντική, όταν πρόκειται για ζητήματα κληρονομικού δικαίου. “Στο σημείο αυτό υποστηρίζεται στη θεωρία η άποψη ότι το ισλαμικό κληρονομικό δίκαιο στο σύνολό του δεν είναι συμβατό προς το ελληνικό σύνταγμα, γι’ αυτό πρέπει να εφαρμοστεί το ελληνικό εθνικό κληρονομικό δίκαιο”, συμπληρώνει.
ΥΠΟΒΑΘΜΙΖΕΙ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ Σύμφωνα με το ισλαμικό δίκαιο η επιζήσασα σύζυγος κληρονομεί λιγότερα από τον επιζώντα σύζυγο, οι κόρες λαμβάνουν μόνο το μισό των ποσοστών των κληρονομικών μεριδίων, τα οποία δικαιούνται τα αγόρια. “Τη συγκεκριμένη άποψη δεν τη συμμερίζομαι”, τόνισε ο γερμανός καθηγητής, εξηγώντας μία βασική διαφορά μεταξύ του εθνικού και του θρησκευτικού κληρονομικού δικαίου: Κατά το ισλαμικό δίκαιο οι γονείς του διαθέτη λαμβάνονται υπόψη, ακόμη και όταν υπάρχουν συγγενείς.
ΜΟΥΦΤΗΣ: “ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ” Σύμφωνα με το μουφτή Κομοτηνής Μέτσο Τζεμαλή, “ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, είτε είναι πολιτισμική είτε είναι θρησκευτική, αποτελεί ένα από τα βασικότερα στοιχεία της δημοκρατίας”. Για το ίδιο θέμα o πρώην βουλευτής της ΝΔ και δικηγόρος Αχμέτ Ιλχάν προτείνει να διατηρηθεί η σαρία, εάν έγινε κατόπιν επιλογής των ενδιαφερομένων. “Να μην είναι δηλαδή υποχρεωτική και αποκλειστική η δικαιοδοσία της. Να ρωτούνται τα μέρη εάν συμφωνούν και θέλουν να μοιράσουν την περιουσία τους κατ’ αυτόν τον τρόπο ή θέλουν οι οικογενειακές σχέσεις τους, είτε αφορούν τη διατροφή είτε το διαζύγιο, να ρυθμίζονται από το ιερό ισλαμικό δίκαιο”. Και προσθέτει: “Δεν πρέπει αυτοί που συνάπτουν θρησκευτικό γάμο αυτόματα και αποκλειστικά να υπάγονται στον ιεροδίκη και όχι στον αστικό δικαστή. Είναι ένα θέμα το οποίο η πολιτεία πρέπει να το ρυθμίσει, αλλά πάντα κατόπιν διαβούλευσης και θέλησης της μειονότητας”.
