Όλοι γνωρίζουν σήμερα την φιάλη οξυγόνου που χρησιμοποιούν οι δύτες, προκειμένου να παραμείνουν περισσότερο χρόνο στον βυθό της θάλασσας.
Υπήρχαν φημισμένοι δύτες στην αρχαιότητα – και δη στην αρχαία Ελλάδα. Οι πιο περίφημοι όλων ήταν οι Ρόδιοι, οι Ευβοείς, κ.ά.
Στην εικόνα βλέπετε ένα ανάγλυφο του 8ου – 7ου π.Χ. Εικονίζει έναν δύτη, ο οποίος κολυμπά σε μεγάλο βάθος, κάτω από την άγκυρα, η οποία ευρίσκεται επάνω αριστερά. Είναι ενδεδυμένος (< δύω, ενδύω, ενδύομαι > ντύνω, ντύνομαι) με την τυπική στολή, λένε, στρατιώτη του στρατού των Ασσυρίων. Προφανώς διασχίζει ένα ποτάμι, φαίνεται και η κυματορροή του (διότι οι Ασσύριοι δεν βγήκαν στις θάλασσες). Αλλά το ιδιαίτερο της παραστάσεως είναι ότι χρησιμοποιεί γι' αυτό ένα φουσκωμένο με αέρα δέρμα προβάτου, δέον όπως χαρακτηριστεί η αρχαιότερη απεικόνιση «φιάλης οξυγόνου δυτών»…
Όμως, το ίδιο ασκί χρησιμοποιούν χιλιάδες χρόνια, στο Αιγαίο, την Κρήτη (εκπολιτίστρια των Ασσυρίων) και στην Μακεδονία-Θράκη, για να παίξουν άσκαυλο (ασκομαντούρα στην Κρήτη) / γκάιντα / τσαμπούνα… Λέτε να σκέφτηκαν να γεμίζουν με αέρα ένα ασκί, μόνο και μόνο για να τους παρέχει αέρα / πνεύμα, για να παίζουν μόνο… μουσική, και να μην σκέφτηκαν ότι αυτή η κατασκευή μπορεί να τους παρέχει αέρα / πνεύμα και στις καταδύσεις τους στην θάλασσα, από την οποία εξαρτιόταν η ζωή τους; Εγώ πιστεύω πως, ναι. Ίσως υπάρχει και κάποια ιερή, μυστική σχέση, μεταξύ άσκαυλου και καταδύτη, ένας κώδικας που δεν έχουμε βρει ακόμη…
Άλλωστε ο Όμηρος (που έγραψε ενωρίτερα από την εν λόγω παράσταση) αναφέρει την χρήση σπόγγων, η συλλογή των οποίων δεν γίνεται χωρίς σκάφανδρο και παροχή αέρος. (Τα σφουγγάρια τα αναφέρει και ο Πλάτων). Ο δε Αριστοτέλης («Προβλήματα») αναφέρει χρήση ανεστραμμένης χύτρας, για συγκράτηση / παροχή αέρος. Επιχειρήσεις με δύτες αναφέρει ο Θουκυδίδης (στις Συρακούσες) και ο Αρριανός (από τον Μ. Αλέξανδρο στην πολιορκία της Τύρου). Καταδυτικές επιχειρήσεις που δεν γίνονται άνευ παροχής αέρος στους δύτες…
Κατά τ' άλλα, η σύγχρονη μορφή συσκευών παροχής αέρα για καταδύτες, εφευρέθηκε στα μέσα του 19ου αι. (μ.Χ.) από τους Γάλλους…
Του Γιώργου Λεκάκη
arxeion-politismou.gr
