O AΓΩΝΑΣ ΤΩΝ ΒΙΚΙΝΓΚΣ ΚΑΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΣΤΗ ΝΟΡΒΗΓΙΑ

Δεν ήταν ένας συρφετός βαρβάρων χωρίς σκοπό κι ιδέες, όπως παρουσιάζονται

Όταν αναφερόμαστε στους Βίκινγκς, και προκειμένου να τοποθετήσουμε το θέμα στη σωστή χρονική σειρά, πρέπει να θέσουμε δύο ερωτήσεις:

• Πότε πρωτοεμφανίστηκαν οι Βίκινγκς και γιατί;

• Πότε έπαψαν να υπάρχουν οι Βίκινγκς και γιατί;

Οι Βίκινγκς εμφανίστηκαν στην Ιστορία, όταν ο Χριστιανισμός ετοιμαζόταν να εισβάλει στη Σκανδιναβία, δηλαδή περί το 780 μ.Χ..

Οι Βίκινγκς εξαφανίσθηκαν 250 περίπου χρόνια αργότερα (1.050 – 1.080 μ.Χ.), όταν ο Χριστιανισμός, που είχε ήδη καθιερωθεί στη Σκανδιναβία, φρόντισε να τους εξολοθρεύσει. Στο άρθρο αυτό θα ασχοληθούμε με τη σχέση των Βίκινγκς με το Χριστιανισμό κι ειδικότερα τον αγώνα τους εναντίον του. Γιατί ένα πράγμα είναι άγνωστο πλην όμως βέβαιο: Οι Βίκινγκς προέβαλαν μεγάλη αντίσταση εναντίον της επικείμενης χριστιανικής εισβολής στην πατρίδα τους, με την κατάκτηση της οποίας προέβλεπαν, ότι θα εξαλείφονταν οι παραδόσεις τους.

Κάποιοι είχαν βέβαια κίνητρο να στρέψουν την προσοχή μακριά από τα σημαντικότερα κίνητρα, που ώθησαν τους Βίκινγκς να προβούν στις «επιχειρήσεις» τους, που ήταν να προλάβουν και να καταπολεμήσουν τον Χριστιανισμό. Διέδωσαν λοιπόν την φήμη, που τους παρουσίαζε ως ένα συρφετό βαρβάρων χωρίς σκοπό και ιδέες που, εκτός από το εμπόριο, λήστευαν, βίαζαν κι έκαιγαν ο,τιδήποτε βρισκόταν στο δρόμο τους. Αυτό όμως δεν ισχύει. Γιατί, άν και οι Βίκινγκς δεν διέπρεψαν ως φιλόσοφοι η διανοούμενοι, ούτε και γέννησαν έναν Αριστοτέλη η έναν Πλάτωνα, εν τούτοις οπωσδήποτε αντιλήφθηκαν, τι επρόκειτο να συμβεί. Και έτσι η καλύτερη άμυνα ήταν η επίθεση.

Γνωρίζουμε, ότι ο Χριστιανισμός με μεγάλη ορμή βάδιζε ολοταχώς προς την Βόρεια Ευρώπη, κι όταν ο Καρλομάγνος (Κάρολος ο Μέγας, Γαλ. Charlemange, 747-814 μ.Χ.) έγινε βασιλιάς των Φράγκων το 768, ο Χριστιανισμός γνώρισε τεράστια εξάπλωση. Ο Καρλομάγνος έβαλε ως στόχο να μην αφήσει κανέναν «εθνικό» ζωντανό και να επιβάλει το Χριστιανισμό με οποιονδήποτε τρόπο σε όλες τις περιοχές που κατακτούσε· και το κράτος του μεγάλωνε σταθερά και γρήγορα.

aaaTο 782 περιήλθε υπό τον έλεγχό του ο Δανός βασιλιάς Σίγκριντ, και τότε άρχισε μία μεγάλη εισροή χριστιανών προσηλυτιστών στην Σκανδιναβία. Τότε άρχισε και η εποχή των Βίκινγκς. Οι Βίκινγκς ήταν Σκανδιναβοί πολεμιστές, που δεχόμενοι την επίθεση των χριστιανών εναντίον των θεών και των παραδόσεών τους, προσπαθώντας να τους σταματήσουν, επιτέθηκαν σε όλα τα χριστιανικά κέντρα που μπορούσαν και λεηλάτησαν τα πλούτη τους. (Κυρίως οι Νορβηγοί και οι Δανοί Βίκινγκς, ενώ οι Σουηδοί επιδόθηκαν σε αποικισμό της Ανατολικής Ευρώπης. Αυτό φαίνεται καθαρά από το είδος των στόχων, που ήταν στο επίκεντρο των επιχειρήσεών τους.)

Ο Καρλομάγνος έβαλε  ως στόχο να επιβάλει τον  Χριστιανισμό με οποιονδήποτε τρόπο σε όλες τις περιοχές που κατακτούσε. Οι Βίκινγκς όμως, δεν ήταν καθόλου σύμφωνοι με αυτό.

Επιθέσεις των Βίκινγκς κατά χριστιανικών στόχων

Πάρα πολλοί πόλεμοι διεξήχθησαν ανάμεσα στους Βίκινγκς και τους χριστιανούς τα επόμενα 150 χρόνια. Αρκετές φορές οι Βίκινγκς νικήθηκαν και πολλές χιλιάδες από αυτούς έχασαν τη ζωή τους, είτε στη μάχη είτε κατόπιν βασανιστηρίων των χριστιανών, που προσπαθούσαν να τους εκχριστιανίσουν με την βία. Ρίχνοντας μία ματιά σε ποιούς στόχους επιτίθονταν κυρίως οι Βίκινγκς, βλέπουμε ξεκάθαρα το κεντρικό κίνητρο των επιχειρήσεών τους.

Η πρώτη γνωστή επίθεση των Βίκινγκς ήταν κατά του πλούσιου μοναστηριού Λίντισφαρν (Βόρεια Αγγλία) το 793, όπου έκαψαν όλες τις εκκλησίες και κατέσφαξαν όλους τους μοναχούς. Το Λίντισφαρν λειτουργούσε ως εκπαιδευτήριο προσηλυτιστών και γι' αυτό αποτελούσε στόχο πρώτης επιλογής.

Το 795 οι Βίκινγκς καταστρέφουν τα μοναστήρια των Σκάι, Ιόνα και Ράθλιν και επιτίθενται στην Ιρλανδική νήσο Λάμπευ. Το 799 καταστρέφουν το πλούσιο μοναστήρι Σεντ Φίλιμπερτ στο Νοϊρμούτιερ. Το 802 ολοκληρώνουν την καταστροφή του μεγάλου μοναστηριού της Ιόνα, αυτή την φορά με πυρκαγιά. Το 808, αφού οι Βίκινγκς νικούν σε πολλές μάχες κατά των Φράγκων, όπου σε μια από αυτές μάλιστα έχασε ο Δανός βασιλιάς τον γιο και διάδοχό του, Ρέτζιναλντ, καίνε όλες τις εκκλησίες στα χωριά που απελευθερώνουν, και οι εθνικοί ιερείς τους κάνουν μαζικές τελετές αποβαπτισμού όλων όσων είχαν γίνει χριστιανοί με την βία. Το 825 οι Βίκινγκς εκδιώκουν τους μοναχούς από τα νησιά Φόρογιεν και καίνε τα μοναστήρια τους.

Το πλούσιο μοναστήρι του Λίντισφαρν λειτουργούσε ως εκπαιδευτήριο χριστιανών προσηλυτιστών και γι' αυτό αποτέλεσε στόχο πρώτης επιλογής για τους Βίκινγκς.

Νορβηγοί Βίκινγκς φτάνουν στην Ιρλανδία το 836 με 120 καράβια και λεηλατούν το Μου Λίφφεϋ και το Μου Μπράα και κατόπιν καταλαμβάνουν τις πόλεις Λογκ Ερν, Κλονς, Ντέβενις και Ινισκέλτρα και καίνε όλες τις εκκλησίες τους. Το 840 ο Νορβηγός Τάργκεϊς λεηλατεί τη μητρόπολη της Ιρλανδικής Εκκλησίας, το Άρμαγκ, 3 φορές και χτίζει ένα μεγάλο οχυρό στο Δουβλίνο, που οι πολεμιστές του χρησιμοποιούν ως βάση για τις επιθέσεις τους εναντίον των Λέινστερ, Χάι Νιάλλα και Σλιβ Μπλουμ, όπου καταστρέφουν τις εκκλησίες τους και κλέβουν τα πλούτη τους. Το 841 οι Βίκινγκς λεηλατούν τα πλούσια μοναστήρια Κλονμακνόις και Κλόνφερτ. Το 844 καταστρέφουν τα οχυρά Κιλλαχάιντ και Ντούνμασκ στην Ιρλανδία, σφάζουν τους χριστιανούς ιερείς και καίνε τις εκκλησίες τους. Το 845 καταστρέφουν το Αμβούργο και καίνε τις εκκλησίες του.

Ο Νορβηγός Τάργκεϊς (845) πιάνεται αιχμάλωτος μετά από προδοσία μιας χριστιανής, που τον παρασέρνει άοπλο μαζί με λίγους συντρόφους του σε μια νησίδα της λίμνης Λαχ Όουελ. Εκεί πνίγονται από τους χριστιανούς στα νερά της λίμνης. Το 856 οι Βίκινγκς καταλαμβάνουν την Ουτρέχτη, λεηλατούν τα πλούτη της και καίνε τις εκκλησίες της. Το 859 πυρπολούν μωαμεθανικά τζαμιά στην Αλγκεχίρα (νότια Ισπανία). Το 870 εκδιώκουν τους χριστιανούς από την Ισλανδία. Το 916 ξανακαταλαμβάνουν το Δουβλίνο, λεηλατούν το Κιλντάρε και καίνε τις εκκλησίες του. Το 949 λεηλατούν τις ιρλανδικές πόλεις Κέλλς, Ντάουνπατρικ, Αρτμπρέκκαν, Τουλάν, Ντίσιρντ Κιαράιν και Κίλσκερρυ και καίνε πολλές εκκλησίες. Ο Χάκον Τζαρλ «ελευθερώνει» την Νορβηγία το 968 και επαναφέρει τους παλιούς θεούς. Το 982 οι Βίκινγκς του Δουβλίνου λεηλατούν το Γλένταλογκ και τα μοναστήρια του. Το 992 ο Χριστιανισμός στην Νορβηγία έχει εξαφανιστεί μετά από επίμονες προσπάθειες του Χάκον Τζαρλ.

Η τελική επικράτηση του Χριστιανισμού στην Νορβηγία
Το 993 βαφτίζεται χριστιανός ο μελλοντικός βασιλιάς της Νορβηγίας Όλαβ Τρύγκβασον και ως βασιλιάς από το 995 αρχίζει έναν τρελλό και βίαιο εκχριστιανισμό των Νορβηγών. Συλλαμβάνει πολλούς αιχμαλώτους, ακόμα και από την Ισλανδία, και απειλεί να τους σκοτώσει, εάν δεν γίνουν όλοι χριστιανοί. Επίσης παίρνει ως όμηρο τον γιο του Σίγκουρτ Λόντβερσον, που ήταν βασιλιάς των νησιών Όρκνεϋ, κι έτσι τον υποχρεώνει να βαφτιστεί χριστιανός ο ίδιος και όλοι του οι υπήκοοι (995).

Ο Όλαβ Τρύγκβασον ήταν ένας σκληρός και τρελλός για εξουσία βασιλιάς. Όσοι ήταν εναντίον του το πλήρωσαν ακριβά. Μερικοί κάηκαν ζωντανοί, άλλοι ρίχτηκαν σε πεινασμένους σκύλους, που τους κατασπάραξαν, άλλοι έχασαν τα χέρια τους και τα πόδια τους, άλλοι γδάρθηκαν ζωντανοί κ.λπ.. Έχουμε πολλά ονόματα Σκανδιναβών εθνικών, που δοκίμασαν τη σκληρότητά του. Μερικοί από αυτούς είναι: Ο Έιβιντ Κέλντε, που τον έπνιξαν στη θάλασσα μαζί με τους συντρόφους του. Ο Έιβιντ Κιννρίφφι, που τον έψησαν ζωντανό πάνω σε κάρβουνα, όταν αρνήθηκε να γίνει χριστιανός.

Στην Αγγλία οι Δανοί Βίκινγκς που αιχμαλωτίζονταν, εκχριστιανίζονταν βίαια, μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά τους. Αν κάποιος αρνούνταν να γίνει χριστιανός, τότε ήταν συνηθισμένη τιμωρία να τον γδέρνουν ζωντανό και να κρεμάνε κομμάτια από το δέρμα του στις πόρτες των εκκλησιών προς φοβέρα και παραδειγματισμό. Αυτό ωνομάστηκε Ντέινσκιν. Στην φωτογραφία βλέπομε ένα κομμάτι δέρμα ενός Βίκινγκ (τοποθετημένο έξω από μία εκκλησία), που οι χριστιανοί στο Χέρεφορντσαιρ τιμώρησαν κατά τον παραδοσιακό τρόπο.

Η πιο φρικιαστική είναι η περίπτωση του Ράουντ, που αφού τον βασάνισαν, του έσπρωξαν ένα δηλητηριώδες φίδι μέσα στον φάρυγγά του. Αλλά ας αφήσουμε τον ίδιο τον Σνόρρε Στύρλασον (Ισλανδός συγγραφέας, 1178-1241) να μας το εξιστορήσει: «Οδήγησαν τον Ράουντ μπροστά στον βασιλιά, που του ζήτησε να βαπτιστεί. “Τότε δεν θα σου πάρω ο,τι έχεις”, είπε ο βασιλιάς, “αλλά θα είμαι φίλος σου, αν συμβιβαστείς”. Ο Ράουντ φώναξε και ούρλιαξε μπροστά του, είπε ότι ποτέ δεν θα πιστέψει στο Χριστό κι έβρισε έτσι το Θεό. Τότε ο βασιλιάς θύμωσε και είπε ότι ο Ράουντ θα πέθαινε με τον χειρότερο τρόπο που υπήρχε. Άφησε λοιπόν το πλήθος και τον έδεσαν με την πλάτη σε ένα πάσσαλο και του έβαλαν ένα ξύλο μέσα στο στόμα, για να το κρατάνε ανοιχτό. Τότε πήρε ο βασιλιάς ένα δηλητηριώδες φίδι και το έβαλε μπροστά από το στόμα του, αλλά το φίδι δεν ήθελε να μπει μέσα, τιναζόταν μακριά του, γιατί ο Ράουντ φυσούσε επάνω του. Τότε πήρε ο βασιλιάς ένα ξύλο που ήταν σα σωλήνας και το έβαλε στο στόμα του Ράουντ, άλλοι πάλι λένε ότι ο βασιλιάς έβαλε τη φλογέρα του στο στόμα του. Μετά έβαλε το φίδι μέσα εκεί και έσπρωξε ένα πυρακτωμένο σίδερο προς αυτό. Τότε τινάχτηκε το φίδι μέσα στο στόμα του Ράουντ, κατέβηκε στον λαιμό του και τον ξέσκισε και βγήκε από την πλευρά. Έτσι πέθανε ο Ράουντ.» (Όλαβ Τρύγκβασον, saga 80.)

Ο Όλαβ Τρύγκβασον στέφεται βασιλιάς της Νορβηγίας. Η αρχή της βίαιας επικράτησης του Χριστιανισμού στην Νορβηγία.

Οι Νορβηγοί ξεφορτώθηκαν τον Όλαβ Τρύγκβασον το 1000, όταν υπέστη μία ναυτική πανωλεθρία στο Σβόλντερ και πνίγηκε στη θάλασσα. Όμως η συνέχεια δεν ήταν καθόλου καλύτερη. Μόλις 15 χρόνια αργότερα ήλθε στην εξουσία ο Όλαβ Χάραλντσον, που επανέφερε το Χριστιανισμό στην Νορβηγία, την Ισλανδία και τη Γροιλανδία, με τις ίδιες μεθόδους που ο Χριστιανισμός είχε χρησιμοποιήσει στην ήδη χιλιόχρονη Ιστορία του. Βία, φόνοι, βασανιστήρια, κάψιμο και εξολόθρευση όσων ήταν εναντίον αυτής της θρησκείας. Ακόμα και ο Γκούθροθ, ο βασιλιάς των Ντέιλς, που βοήθησε τον Όλαβ να ανεβεί στην εξουσία, δεν γλύτωσε. Προτού ο Όλαβ τον σκοτώσει, διέταξε να του ξερριζώσουν την γλώσσα, επειδή τον κατηγορούσε, ότι καλούσε τους Νορβηγούς σε αντίσταση κατά του Χριστιανισμού. Το 1030 σε μία μάχη εναντίον των ομοεθνών του (στο Στίκλεσταντ) ο Όλαβ έχασε τη ζωή του. Για την πρόσφορά του στον υποχρεωτικό εκχριστιανισμό των Νορβηγών, εκτός από «Αιώνιο βασιλιά της Νορβηγίας», η Εκκλησία τον ανακήρυξε «Άγιο» και «προστάτη της Νορβηγίας». (Βλ. Και στη Νορβηγία η θεοκρατία εμπορεύεται τα… πτώματα). Όλος ο χριστιανικός κόσμος γέμισε με εκκλησίες, που φέρουν το όνομά του. Τουλάχιστον 52 στην Νορβηγία, 75 στην Σουηδία, 70 στην Ισλανδία, 20 στην Δανία, 13 στην Φινλανδία, 45 στην Βρεταννία. Εκκλησίες του Όλαφ υπάρχουν επίσης στην Γερμανία, την Ολλανδία, την Πολωνία, την Εσθονία, την Γροιλανδία, την Ιρλανδία και την Ρωσσία. Ακόμη και στην Τουρκία, στην Κωνσταντινούπολη.

Αφού εκχριστιάνισε βίαια την Νορβηγία, την Ισλανδία και την Γροιλανδία, ο Όλαβ Χάραλντσον -μετέπειτα άγιος και προστάτης της Νορβηγίας- σκοτώθηκε σε μία μάχη εναντίον ομοεθνών του.

Μετά από αυτόν η μάχη είχε χαθεί οριστικά για τους Βίκινγκς. Μέσα σε λίγα χρόνια μετά από τον Όλαβ Τρύγκβασον, αργά αλλά σταθερά, εξαφανίστηκαν οι Βίκινγκς από την Ιστορία, μαζί και η αντίστασή τους κατά του Χριστιανισμού. Η φήμη τους όμως, που αναφέρεται μόνο στα αρνητικά πράγματα που έκαναν και που τους παρουσιάζει σαν έναν συρφετό βαρβάρων χωρίς σκοπό και ιδέες…, συνεχίζει να ζει. Η Ιστορία γράφεται πάντα από τον νικητή, που σε αυτή την περίπτωση είναι ο Χριστιανισμός.

Χρήστος Αυγερινόs
Όσλο, Νορβηγία