Στο ένθετο ‘ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ' των ΝΕΩΝ της 30/6/2009 αναφέρονται κάποιες ενδεικτικές στιγμές, για την πολιτική εικόνα του Σωκράτη στην εποχή του.
1) 423 π.χ. Παρουσιάζεται στα Διονύσια η κωμωδία ‘ΝΕΦΕΛΕΣ' και αποσπά το τρίτο βραβείο.
Σχόλιο: Ο Αριστοφάνης είναι επιφανής εκπρόσωπος των συντηρητικών και ολιγαρχικών της εποχής του.
2) 406 π.χ. Στην δίκη των δέκα στρατηγών που κατηγορήθηκαν ότι δεν περισυνέλλεξαν τους ναυαγούς στην ναυμαχία των Αργινουσών, ο πρυτανεύων Σωκράτης αρνείται να θέσει σε ψηφοφορία την παράνομη πρόταση της ομαδικής κρίσης των υπόδικων.
Σχόλιο: Ο Σωκράτης, όπως φαίνεται και στην διδασκαλία του, δίνει μεγάλη σημασία στην ατομική προσωπικότητα του ανθρώπου, πράγμα που ερμηνεύεται από ορισμένους σαν …. ρατσιστική, ολιγαρχική αντίληψη.
3) 404 π.χ. Εναντιώνεται στους Τριάκοντα Τυράννους.
Σχόλιο: Ένας εκ των τριάκοντα ήταν και ο θείος του Πλάτωνα ο Κριτίας, μοναδικός μάρτυρας της Ατλαντίδας. Αυτό ας προβληματίσει λίγο τους εραστές της χαμένης ηπείρου, σε πολιτικό τουλάχιστον επίπεδο.
4) 399 π.χ. Διατυπώνεται εναντίον του κατηγορία για ασέβεια και διαφθορά των νέων και καταδικάζεται (μετά την απολογία του) εις θάνατον με κώνειο.
Σχόλιο: Αμέσως μετά την πτώση των Τριάκοντα (φιλοσπαρτιατών) Τυράννων, επέρχεται η συμμαχία (υποταγή στην πραγματικότητα) με την Θήβα. Η δημοκρατία των Αθηνών έχει χάσει πλέον επί της ουσίας, την ισχύ της και την αξιοπρέπειά της στα πολιτικά πράγματα των Ελλήνων, και η Πνύκα σπαράσσεται από τις εμφύλιες μικροπολιτικές διαμάχες των φιλοσπαρτιατών και των Θηβαϊστών. Η παραδοσιακή εχθρότητα με τους Θηβαίους ήδη από την εποχή των Περσικών πολέμων αλλά και τις διεκδικήσεις των γαιών της ζώνης Δήλεσι – Ωροπού από την μία και το μίσους για τους Σπαρτιάτες εξ αιτίας του πελοποννησιακού πολέμου, διχάζουν τους πολιτικούς της Αθήνας που προσπαθούν να οραματιστούν το μέλλον μέσα από διαφορετικές συμμαχίες. Μέσα σε αυτό το κλίμα γράφεται ο διάλογος Κριτίας του Πλάτωνα, με πιθανές προεκτάσεις και πέραν της πολιτικής έρευνας. Οι σοβαροί πάντως Αθηναίοι, και ιδιαίτερα οι φιλοσοφούντες, προσπαθούσαν να αφίστανται από αυτές τις (μικροπολιτικές) διαμάχες, ερμηνευόμενοι από ορισμένους (τότε και τώρα) σαν απολιτικοί, δραστηριοποιούμενοι σε ποιο πνευματικές εργασίες.
Ο Μ.Αλέξανδρος, προφανώς επηρεασμένος από τον δάσκαλό του Αριστοτέλη και συμφιλιωθείς (μετά την Χαιρώνεια) με τον εχθρό του πατέρα του στρατηγό-πολιτικό Δημοσθένη, διασφάλισε στους Αθηναίους την δυνατότητα να επιβιώνουν, χωρίς την ανάγκη απόκτησης πόρων από πολεμικές επιχειρήσεις και να κατατρίβονται απερίσπαστοι με τις τέχνες και τις επιστήμες.
Το γεγονός αυτό ανέδειξε την Αθήνα ως πνευματικό κέντρο του κόσμου τουλάχιστον για μία χιλιετία, μιας και οι Ρωμαίοι ακολούθησαν την πολιτική των επιγόνων του Αλεξάνδρου. Έλαβε δε τέλος μετά την επικράτηση του χριστιανισμού, ο οποίος επέβαλε μια κοσμοθέαση εντελώς διαφορετική από αυτήν του Σωκράτη, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη και των σοφιστών.
ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ
