Μελετήστε μαθηματικά για αρκετό καιρό και πιθανότατα θα έχετε πέσει στο όνομα του Πυθαγόρα ή θα έχετε πει “δόξα στον Πυθαγόρα” αν είστε λάτρης των τριγώνων.
Αλλά ενώ ο Πυθαγόρας ήταν μια σημαντική ιστορική προσωπικότητα στην ανάπτυξη των μαθηματικών, δεν κατάλαβε την εξίσωση που σχετίζεται περισσότερο με αυτόν (a 2 + b 2 = c 2 ). Στην πραγματικότητα, υπάρχει μια αρχαία βαβυλωνιακή ταμπλέτα (με το όνομα IM 67118) που χρησιμοποιεί το Πυθαγόρειο θεώρημα για να λύσει το μήκος μιας διαγωνίου μέσα σε ένα ορθογώνιο. Η πινακίδα, που πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε για διδασκαλία, χρονολογείται από το 1770 π.Χ. – αιώνες πριν γεννηθεί ο Πυθαγόρας γύρω στο 570 π.Χ.
Μια άλλη ταμπλέτα από περίπου 1800–1600 π.Χ. έχει ένα τετράγωνο με επισημασμένα τρίγωνα μέσα. Η μετάφραση των σημάνσεων από τη βάση 60 – το σύστημα μέτρησης που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Βαβυλώνιοι – έδειξε ότι αυτοί οι αρχαίοι μαθηματικοί γνώριζαν το Πυθαγόρειο θεώρημα (δεν λέγεται αυτό, φυσικά) καθώς και άλλες προηγμένες μαθηματικές έννοιες.
“Το συμπέρασμα είναι αναπόφευκτο. Οι Βαβυλώνιοι γνώριζαν τη σχέση μεταξύ του μήκους της διαγωνίου ενός τετραγώνου και της πλευράς του: d=τετραγωνική ρίζα του 2”, γράφει ο μαθηματικός Bruce Ratner σε μια εργασία σχετικά με το θέμα. “Αυτός ήταν πιθανώς ο πρώτος αριθμός που ήταν γνωστός ότι είναι παράλογος. Ωστόσο, αυτό σημαίνει ότι ήταν εξοικειωμένοι με το Πυθαγόρειο Θεώρημα – ή, τουλάχιστον, με την ειδική περίπτωση του για τη διαγώνιο ενός τετραγώνου (d 2 = a 2 + a 2 = 2a 2 ) – περισσότερα από χίλια χρόνια πριν από τον μεγάλο σοφό από τον οποίο πήρε το όνομα του.”
Γιατί λοιπόν αυτό αποδόθηκε στον Πυθαγόρα; Δεν σώζεται πρωτότυπη γραφή από τον Πυθαγόρα . Ό,τι γνωρίζουμε γι’ αυτόν μεταδόθηκε από άλλους, ιδιαίτερα από τους Πυθαγόρειους – μέλη μιας σχολής που ίδρυσε στη σημερινή νότια Ιταλία. Το σχολείο, που ονομαζόταν Ομακοείο του Πυθαγόρα, ήταν μυστικοπαθές, αλλά η γνώση που μάθαινε ή ανακαλύφθηκε εκεί μεταδιδόταν και συχνά αποδίδεται στον ίδιο τον Πυθαγόρα.
«Ένας λόγος για τη σπανιότητα των αρχικών πηγών του Πυθαγόρα ήταν ότι η πυθαγόρεια γνώση μεταδόθηκε από τη μια γενιά στην άλλη από στόμα σε στόμα, καθώς το υλικό γραφής ήταν σπάνιο», συνέχισε ο Ράτνερ. «Επιπλέον, από σεβασμό προς τον αρχηγό τους, πολλές από τις ανακαλύψεις που έκαναν οι Πυθαγόρειοι αποδόθηκαν στον ίδιο τον Πυθαγόρα· αυτό θα εξηγούσε τον όρο «Θεώρημα του Πυθαγόρα».
Αν και ο Πυθαγόρας δεν δημιούργησε τη θεωρία, η σχολή του σίγουρα την έκανε δημοφιλή και συνδέθηκε μαζί του για τα επόμενα χιλιάδες χρόνια, τουλάχιστον.
